Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. In de toelichting op het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado) wordt begrotingsrechtmatigheid omschreven als:
‘Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). In de begroting zijn de maxima voor de lasten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de toereikendheid van het begrotingsbedrag, evenals het begrotingsjaar van belang zijn.’
Er zijn een aantal verschillende begrotingsoverschrijdingen te onderscheiden. Bij de toetsing van begrotingsafwijkingen kunnen, volgens de Commissie BBV, ten minste de volgende “soorten” begrotingsafwijkingen worden onderkend:
Omschrijving | Onrechtmatig, telt niet mee voor oordeel | Onrechtmatig, telt wel mee voor oordeel |
|---|---|---|
1. Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten | X | |
2. Kostenoverschrijdingen bij open einde (subsidie) regelingen | X | |
3. Kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door extra inkomsten die niet direct gerelateerd zijn | X | |
4. Kostenoverschrijdingen die passen binnen het bestaande beleid, maar waarbij de accountant ondubbelzinnig vaststelt dat die ten onrechte niet tijdig zijn geautoriseerd | X | |
5. Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten die niet passen binnen het bestaande beleid en waarvoor tegen beter weten in geen voorstel tot begrotingswijziging is ingediend | X | |
6. Kostenoverschrijdingen betreffende activiteiten welke achteraf als onrechtmatig worden beschouwd omdat dit bijvoorbeeld bij nader onderzoek van de subsidieverstrekker, belastingdienst of een toezichthouder blijkt | ||
6a. Geconstateerd tijdens verantwoordingsjaar | X | |
6b. Geconstateerd na verantwoordingsjaar | X | |
7. Kostenoverschrijdingen op activeerbare activiteiten waarvan de gevolgen voornamelijk zichtbaar worden via hogere afschrijvings- en financieringslasten in het jaar zelf of pas in de volgende jaren | ||
7a. Jaar van investeren | X | |
7b. Afschrijvings- en financieringslasten in latere jaren | X |
Begroting na wijziging | Realisatie 2022 | Begrotingsafwijking | |||||||
Programma | Baten | Lasten | Saldo | Baten | Lasten | Saldo | Baten | Lasten | Saldo |
1. Bestuur en Ondersteuning | 598 | -6.757 | -6.159 | 744 | -5.773 | -5.029 | 146 | 984 | 1.130 |
2. Veiligheid | 39 | -6.903 | -6.864 | 58 | -6.074 | -6.016 | 19 | 829 | 848 |
3. Verkeer, Vervoer en Waterstaat | 867 | -16.548 | -15.681 | 1.250 | -11.049 | -9.799 | 383 | 5.499 | 5.882 |
4. Economie | 1.389 | -1.522 | -133 | 22 | -973 | -951 | -1.367 | 549 | -818 |
5. Onderwijs | 1.005 | -6.237 | -5.232 | 1.844 | -6.866 | -5.022 | 839 | -629 | 210 |
6. Sport, Cultuur en Recreatie | 684 | -14.881 | -14.197 | 758 | -9.359 | -8.601 | 74 | 5.522 | 5.596 |
7. Sociaal Domein en Volksgezondheid | 16.204 | -59.358 | -43.154 | 16.608 | -59.007 | -42.399 | 404 | 351 | 755 |
8. Duurzaamheid en Milieu | 15.836 | -16.518 | -682 | 16.894 | -17.239 | -345 | 1.058 | -721 | 337 |
9. Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing | 15.894 | -20.513 | -4.619 | 18.509 | -24.304 | -5.795 | 2.615 | -3.791 | -1.176 |
10. Financiering en Algemene dekkingsmiddelen | 98.629 | -2.994 | 95.635 | 100.215 | -1.890 | 98.325 | 1.586 | 1.104 | 2.690 |
Subtotaal | 151.145 | -152.231 | -1.086 | 156.902 | -142.534 | 14.368 | 5.757 | 9.697 | 15.454 |
Kosten overhead | 2.894 | -16.014 | -13.120 | 3.008 | -14.249 | -11.241 | 114 | 1.765 | 1.879 |
VPB | 0 | 0 | 0 | 0 | -1.047 | -1.047 | 0 | -1.047 | -1.047 |
Totaal saldo baten en lasten | 154.039 | -168.245 | -14.206 | 159.910 | -157.827 | 2.080 | 5.871 | 10.415 | 16.286 |
Toevoegingen/ onttrekkingen aan reserves | |||||||||
1. Bestuur en Ondersteuning | 9.154 | -4.081 | 5.073 | 5.613 | -5.525 | 88 | -3.541 | -1.444 | -4.985 |
2. Veiligheid | 66 | 0 | 66 | 66 | 0 | 66 | 0 | 0 | 0 |
3. Verkeer, Vervoer en Waterstaat | 6.091 | -4.023 | 2.068 | 4.558 | -4.187 | 371 | -1.533 | -164 | -1.697 |
4. Economie | 29 | -38 | -9 | 29 | -38 | -9 | 0 | 0 | 0 |
5. Onderwijs | 432 | -1.187 | -755 | 495 | -1.254 | -759 | 63 | -67 | -4 |
6. Sport, Cultuur en Recreatie | 1.286 | -1.931 | -645 | 941 | -1.931 | -990 | -345 | 0 | -345 |
7. Sociaal Domein en Volksgezondheid | 1.941 | -4.149 | -2.208 | 2.013 | -4.149 | -2.136 | 72 | 0 | 72 |
8. Duurzaamheid en Milieu | 2.243 | -2.428 | -185 | 2.049 | -2.428 | -379 | -194 | 0 | -194 |
9. Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing | 0 | -914 | -914 | 0 | -353 | -353 | 0 | 561 | 561 |
10. Financiering en Algemene dekkingsmiddelen | 14.729 | -2.895 | 11.834 | 6.704 | -2.895 | 3.809 | -8.025 | 0 | -8.025 |
Subtotaal mutaties reserves | 35.971 | -21.646 | 14.325 | 22.468 | -22.760 | -292 | -13.503 | -1.114 | -14.617 |
Gerealiseerde resultaat ten opzichte van de begroting na wijziging | 1.669 | ||||||||
Er is een kostenoverschrijding aan de lastenkant bij programma 5 Onderwijs, Programma 8 Duurzaamheid en milieu en programma 9 Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing
Programma 5 Onderwijs
De kostenoverschrijding van 629.000 euro komt voornamelijk door de uitgaven voor het nationaal programma onderwijs en het onderwijs achterstandenbeleid. Deze lasten worden gedekt door specifieke uitkeringen vanuit het rijk (SiSa).
Deze overschrijding valt onder categorie 1: Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten.
Programma 8 Duurzaamheid en milieu
De kostenoverschrijding van 721.000 euro komt voornamelijk door lasten voor de riolering en afvalverwerking.
De overschrijding bij de afvalverwerking wordt gecompenseerd door hogere opbrengsten afvalstoffenheffing. Deze overschrijding valt onder categorie 1: Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten.
De overschrijding bij riolering is het gevolg van een andere systematiek op basis van de financiële verordening, hetgeen in 2023 is vastgesteld. Deze overschrijding valt onder categorie 6b: Geconstateerd na verantwoordingsjaar.
Programma 9 Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke vernieuwing
De kostenoverschrijding van 3.791.000 euro komt door de lasten voor de grondexploitaties. Deze verliesnemingen worden gecompenseerd door de verliesvoorziening en de algemene reserve grondexploitaties.
Deze overschrijding valt onder categorie 1: Kostenoverschrijdingen die geheel of grotendeels worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten.
Alle kostenoverschrijdingen tellen niet mee als onrechtmatigheid in het totaal oordeel.