Vluchtelingen en Covid-19

Vluchtelingencrisis

Opvang Ontheemden Oekraïne
In 2022 hebben we als gemeente een bijdrage geleverd aan het brede vluchtelingenvraagstuk. In maart brak de oorlog in Oekraïne uit en zochten de ontheemden opvang en bescherming binnen de landen in Europa. Ook In Nederland. Ook in onze gemeenschappen waren er veel initiatieven voor particuliere opvang en vrijwillige hulp en acties.  
De gemeente heeft uitvoering gegeven aan de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (staatsnoodrecht) en de opvang georganiseerd. Sturing en taakstelling vond plaats vanuit de landelijke en regionale crisisaanpak. De taken waren het vinden en inrichten van locaties, het locatiemanagement, het organiseren van leefgeld, onderwijs, werk zorg en ondersteuning. In 2022 is de organisatie ingericht en is de samenwerking met partners opgezet (dorpsnetwerken, Welzijn West Betuwe, kerken en de stichting integreren doe je samen (hierna: IDJS)).  
Er is voor gekozen om de vluchtelingenopvang kleinschalig te organiseren, met spreiding over de gemeente.  Het vasthouden van maatschappelijk draagvlak en een communicatieaanpak waren een belangrijk onderdeel van de aanpak. Er was een grote inzet vanuit de kernen.
Eind 2022 verbleven er 215 ontheemden uit Oekraïne in 15 kleinschalige gemeentelijke locaties in de volgende kernen: Asperen, Beesd, Buurmalsen, Deil, Geldermalsen, Herwijnen, Meteren, Enspijk. Er verbleven einde van het jaar nog 119 mensen in particuliere opvang. Het netwerk van gastgezinnen is opgebouwd en onderhouden. In de loop van het jaar zijn ruim 100 Oekraïners uit gastgezinnen naar gemeentelijke opvang doorgestroomd.

Alle Oekraïense ontheemden die in de gemeentelijke opvang wonen, zijn ingeschreven in de BRP.
We verstrekken aan alle Oekraïners leefgeld. In het begin op prepaid kaarten en later steeds meer via bankbetalingen. Er zijn taalklassen geopend voor kinderen tot 12 jaar om snel de Nederlandse taal te leren. Op locaties wordt er samen met vrijwilligers ook allerlei activiteiten georganiseerd gericht op Nederlandse taal en integreren. De opvang verloopt over het algemeen rustig en de ontheemden worden snel in de kernen opgenomen.
We zijn er niet met het bieden van onderdak alleen. Het Team Sociaal ving acute hulpvragen op. Voor de begeleiding en het regelen van praktische zaken hebben we in 2022  gebruik gemaakt van de inzet van onze partners.

In december werd bekend dat er in 2023 de wet tijdelijke opvang ontheemden Oekraïne wordt ingevoerd.  Deze wet regelt de gemeentelijke taak voor periode tot en met 2025. Ook werd de taakstelling voor de noodopvang voor juli 2023 (afgerond 300 bedden) bekend. Er staan drie locaties in 2023 op de planning om in het eerste kwartaal 2023 te openen. Deze locaties bieden plek voor nog eens zo’n 140 Oekraïense ontheemden.

We hebben vanuit het Rijk een vergoeding gehad voor de opvang van de vluchtelingen uit Oekraine. De verantwoording hiervan vindt plaats via de SISA. Van het budget houden we 224.000 euro over.

Crisisnoodopvang asielzoekers
Ook hebben we vanwege de uitvoering van bestuurlijke afspraken van augustus 2022 over de nood in ter Apel in de periode oktober 2022 tot en met december 2022 een kleinschalige crisisnoodopvanglocatie in het dorpshuis en gymzaal in Vuren geopend voor 45 asielzoekers (volwassenen en kinderen). De projectleiding was in handen van de gemeente, het locatiemanagement is geregeld via de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid en de dagbesteding werd georganiseerd door Welzijn West Betuwe. Er is samengewerkt met een aantal sleutelpersonen. Ook was er een groep vrijwilligers actief om te zorgen voor een prettig verblijf en dagbesteding samen met veel verenigingen en kerken uit het dorp. De kosten zijn gedeclareerd bij het COA.
Eind 2022 is de nieuwe wet in consultatie gegaan die de spreiding van locaties asielopvang regelt. In 2023 wordt bekend wanneer deze wet wordt ingevoerd.  

Daarnaast is er projectmatig gewerkt een versnelling en ophoging van de taakstelling van de huisvesting van statushouders. Daarbij werkten we samen met Welzijn West Betuwe, IDJS, woningcorporaties, kerken, en particulieren. Deze versnelling is tijdig gerealiseerd.

Covid-19
In 2022 maakten we nog de nodige uitgaven voor Covid-19. In deze paragraaf geven wij inzicht in deze gemaakte Covid-19 kosten in 2022.

Compensatiepakket rijk
Vanuit het rijk hebben we diverse budgetten gekregen voor de Covid-kosten. In 2021 zijn de overgebleven gelden overgeheveld naar 2022. In 2022 was het Covid-budget ruim 1 miljoen euro (verantwoord op programma 2)

Uitgaven Covid-19
In 2022 hebben we in totaal 645.300 euro aan Covid-kosten gemaakt. Dit betekent dat we in 2021 394.700 euro over houden. Hiervan hevelen we een bedrag van 300.000 euro over naar 2023 voor het energienoodfonds (raadsbesluit 20 december 2022). De overige 95.000 euro valt vrij ten gunste van het resultaat.

In 2022 hebben we de volgende uitgaven gedaan als gevolg van Covid-19:

 
Toelichting op de uitgaven

Persoonlijke hygiëne en beschermingsmiddelen
Dit betreft kosten om corona-proof te kunnen werken.

Bijdrage Geofort en Vliegeniersmuseum
Geofort heeft een compensatie gekregen van 75.000 euro en het Vliegeniersmuseum een bijdrage van 1.400 euro. Hierdoor konden de musea de nadelige financiële effecten van Covid deels opvangen.

Ziektevervanging a.g.v. Covid-19
In 2022 hebben we als gevolg van ziektevervanging en toename van de werkzaamheden door de caseload extra kosten gemaakt om de dienstverlening door te laten gaan. Dit betrof met name de werkzaamheden voor de producten Jeugd/WMO en APV-vergunningverlening.

Coronanoodfonds
In 2022 is vanuit het coronanoodfonds ongeveer 22.000 euro uitgekeerd aan verenigingen, stichtingen en dorpshuizen.

WMO/Jeugd
Diverse grote zorgaanbieders hebben een compensatie gekregen voor de meerkosten als gevolg van Covid.